اگر شما هم جزو افرادی هستید که تصور می کنید گیاهان و داروهای گیاهی کاملا طبیعی و بی ضرر هستند، باید بگم که تصورتان اشتباه است و من می توانم لیستی از سموم گیاهی را برایتان بنویسم.
یک گیاه ترکیبی از صد ها ماده مختلف است و امکان دارد بین این ترکیبات، ترکیباتی سمی و مضر هم یافت شود. بنابرین مصرف بی رویه و سنتی این گیاهان ممکن است به بدن شما آسیب برساند.
مصرف داروهای گیاهی در کل دنیا در حال گسترش است و در ایران هم همینطور. پا به پای عطاری های سنتی که هر روزه در خیابانهای شهر در حال افزایش هستند، هزاران کانال تلگرام و صفحه فیسبوک در حال دادن نسخه گیاهی برای بیمارهای مختلف از نفخ گرفته تا سرطان هستند.
نکته ای که باید توجه کرد داروی گیاهی یک صنعت و یک رشته تخصصی است و دیگر زمان ابوعلی سینا نیست مشت مشت گیاه برای انواع بیماری تجویز شود. و یا هرکسی یک کانال تلگرامی زده وشروع به دادن نسخه بکند. زیرا که داروی گیاهی از روش سنتی فروش کیلویی گیاهان، به استخراج صنعتی ماده موثره و تولید قرص و شربت و از توصیه های سینه به سینه به مطالعات آزمایشگاهی و دانشگاهی کشیده شده است.
عطاری سنتی در ایران و فروش کیلویی گیاهان
شرکت های بزرگ
داروسازی سرمایه گذاری و تحقیقات گسترده ای را برای شناسایی و استخراج مواد موثره
از گیاهان داوریی کرده اند. بدین ترتیب با استخراج ماده اصلی بقیه ترکیبات گیاه که
اثرات مفیدی ندارند و یا حتی ممکن است مضر باشند کنار گذاشته می شود و فرد بجای
مصرف حجم بالایی گیاه ، فقط یک کپسول یا قرص کوچک حاوی ماده موثره گیاهیی را مصرف
می کند.
نمونه داروهای گیاهی تولید شرکت داروسازی هگزال آلمان
بطور کلی مشکلات مربوط به داروهای گیاهی را می توان به موارد زیر خلاصه کرد.
دوز نامشخص
استفاده از دوز بالای این داروها نیز اشتباه نسبتا رایجی است که می تواند باعث مسمومیت دارویی و مشکلات بعدی ناشی از آن شود و لزوم احتیاط در مورد مصرف آن ها و مشورت با متخصصان در مورد آن ها را صد چندان می کند.
در قرص های شیمیایی موجود پزشکان می دانند دقیقاً چند میلی گرم داروی مؤثر وجود دارد و اگر عارضه ای پیش آمد می توان آن را شناخت و درمان کرد اما سؤال این است آیا می توان گفت در یک مشت گیاه دارویی چند میلی گرم داروی مؤثر وجود دارد یا دم کرده و غیردم کرده اش چقدر با هم فرق می کند.
متأسفانه مردم فکر می کنند چون داروهای گیاهی از گیاه تهیه شده اند، مضر نیستند اما باید در نظر داشت که ماده موثره تمام داروهای شیمیایی هم از گیاه تولید می شود. موارد بسیاری دیده شده است که بیماران به علت مصرف بیش از حد و غیرقابل کنترل داروهای گیاهی دچار مسمومیت با سرب یا نارسایی کبد شده اند.
عطاری ها
بسیاری از گیاهان دارویی که در عطاری ها عرضه می شود، استاندارد نیستند و ممکن است میزان نامناسب آن برای افراد مضر هم باشد.
مشکلات عمده بخش عطاری ها مربوط به سیستم آموزش و برنامه ریزی کشور است که باید این مساله حل شود؛ چون نبود آموزش باعث شده است عطاری ها بدون مجوز گیاهان دارویی و غیردارویی را به فروش برسانند.
از سوی دیگر، بسیاری از گیاهان دارویی در عطاری ها به لحاظ آلودگی های میکروبی، سموم کشاورزی، فلزات سنگین و تاریخ مصرف و تولید، استاندارد نیستند و خواص موثر خود را از دست داده اند.
گیاهان دارویی کشت شده معمولا قابل اطیمنان تر هستند، اما گیاهانی که از مراتع جمع آوری می شوند، آلودگی دارند و گاهی به علت شناسایی نشدن آن ها از سوی عطاری ها، اشتباه تجویز می شود.
از این منظر سیستمی لازم است که گیاهان دارویی به صورت منظم و طبق اصول صحیح بسته بندی و توزیع شوند و کنترل های لازم روی آن ها انجام شود.
نظارت اندک
وزارت بهداشت بر داروهای گیاهی که مجوز و پروانه تولید دارند، نظارت دارد. از این رو داروهای گیاهی که در داروخانه ها فروخته می شوند، معتبر و قابل استفاده اند و مردم می توانند با خیال راحت از آن ها استفاده کنند ولی در مورد عطاری ها، هنوز متصدی خاصی برای نظارت وجود ندارد که بر این بخش نظارت کند و گیاهان دارویی ای که در عطاری ها توزیع می شود بعضا قابل اعتماد نیستند.
داروهای دروغین
گاهی مواقع تبلیغ معجون های معجزه آسا در عطاری ها دیده می شود؛ داروی ترک اعتیاد گیاهی 100 درصد تضمینی، داروی چاقی، لاغری و کوچک کردن شکم و...
بسیاری از این داروها خصوصا داروهای ترک اعتیاد یا چاقی و لاغری که تبلیغ می شود، ترکیبی از داروهای شیمیایی و گیاهی هستند که میزان مشخصی هم ندارند و در بسیاری موارد مشکلات و عوارض بیشتری برای بیمار ایجاد می کند. در واقع ساخت بیشتر این داروها که در مورد آن ها تبلیغ زیادی هم می شود، مبنای علمی ندارد. متاسفانه نبود نظارت وزارت بهداشت می تواند موجب بدتر شدن فرهنگ مصرف فرآورده های گیاهی شود و مردم را به استفاده از این داروها بدبین کند.
پیشرفت ناچیز
کشور ما از دیرباز از زادگاه های اصلی گیاهان دارویی بوده است. سابقه مصرف گیاهان دارویی نیز در کشور ما به قرن ها پیش باز می گردد؛ می توان در این خصوص به کتاب قانون از ابن سینا اشاره کرد که نشان دهنده وجود این فرهنگ در میان مردم ما بوده است.
متاسفانه با وجود دیرینگی این علم در کشور، پیشرفت چندانی در آن مشاهده نمی شود و گیاهان دارویی به صورت غیر منسجم و برنامه ریزی نشده مورد استفاده قرار می گیرند.
عواملی مانند بیمه نبودن فرآورده های گیاهی، نبود فرهنگ صحیح مصرف داروهای گیاهی در بین مردم و عرضه فرآورده های گیاهی دارویی به صورت غیر استاندارد از سوی عطاری ها از عواملی است که بی اعتمادی پزشکان و داروسازان به فرآورده های گیاهی دارویی را موجب شده است.
بنا بر گزارش‌های وزارت بهداشت، اکنون بیش از 2500 فرآورده گیاهی دارویی در کشور مجوز دارند که کمتر از 3 درصد کل بازار دارویی کشور را شامل می شود. هرچند وزارت بهداشت برای فعال کردن اداره داروهای گیاهی تلاش زیادی کرده است تا زمینه افزایش تولید، ساخت و صدور بیشتر مجوز این نوع داروها در کشور فراهم شود، اما تحقق این امر نیاز به زمان دارد.
